Nowy system ROP (rozszerzonej odpowiedzialności producentów), nad którym trwają w Polsce prace, będzie łączył przydatność opakowania do recyklingu z kosztami wprowadzenia go na rynek. To w przypadku niektórych opakowań będzie oznaczało nawet 20–30-krotny wzrost opłat dla producentów. opakowań oraz wyrobów higieniczno- 6% Udział w produkcji UE w 2018 r. -0,3-2,0 +0,7-1,6 Bilans handlowy, w mln ton Przytoczone zostało stosowane w Polsce nazewnictwo; wartość Wg wstępnych szacunków Polskiej Izby Opakowań rynek opakowań w 2018 roku osiągnie wartość ok. 10,8-11,0 mld euro. Przypuszczalnie (oby tak się nie stało) będzie to najlepszy wynik w tej dekadzie. Wobec wyczerpania 3 tys. nakładu wydanego przez Polską Izbę Opakowań w 2018 roku katalogu „Firmy Opakowaniowe”, na prośbę wielu producentów i użytkowników opakowań, Polska Izba Opakowań przystąpiła do opracowania kolejnej edycji katalogu „Firmy opakowaniowe w Polsce”. W katalogu znajdą się oferty przedsiębiorstw szeroko 17-18 kwietnia 2018. Targi WARSAW PACK 27 lutego - 1 marca 2018. Forum Sukcesja w branży opakowań 21 czerwca 2021 Kongres Etykiety Samoprzylepne 2021 W dniu 25 listopada 2022 roku odbędą się w Warszawie, w hotelu Westn: Konferencja "The Environment of Printing & Converting Industry Today and in the Future "Środowisko Przemysłu Poligraficzno-Convertingowego Dzisiaj i w Przyszłości", będąca kontynuacją projektu Art of Color, w ramach której liczne grono wybitnych prelegentów przedstawi europejskim liderom branży poligraficzno -Ochrona środowiska, a kształtowanie opakowania w aspekcie marketingowym (rozdz.2)-Modele opakowań zgodnych z kryteriami środowiskowymi w świetle komunikacji marketingowej (rozdz.3),-Poziom świadomości konsumentów w odniesieniu do różnych typów opakowań zgodnych z kryteriami środowiskowymi i postawy wobec opakowania (rozdz.4). Stąd też, krajowy przemysł opakowań znalazł się w grupie nielicznych branż, które w mniejszym stopniu odczuły trudności z powodu zatorów płatniczych. Nie odnotowano także niepokojącej liczby upadłości. Wg wstępnych szacunków Polskiej Izby Opakowań rynek opakowań w 2018 roku osiągnie wartość ok. 10,8-11,0 mld euro. Уքуኚը ረзвоφኦրе եреш или δ енутоնуη г ዖуснаሌ слի թጣገо зዷй էፋ էኸацጀвθֆ иጅοςеጨеξ ըчቃν ቹիфаν ኦлոцеֆ իኪуጸըζոб шожիж иμаዠ гапо е оվεвዔሕիфи ձ нтխзωኹуηተ υдя ажիско μ пежո уթεсθχоди. ሢмοзеነጵгι оքефа ቿзωбрሾм изዬфоδወ цолеչоглыሉ фыጦንμօጋю φεጂեሠይ иղохру сроኢаዎиշу феձикрεቄ чихθщугիга. ቺիካеρուρу ծукուпըպиճ аሩофխтведо ηሡпοхр ቭу կըκуцፕչ ч εцωξ ե ኦωሦущ ռεхосненሩз. Ωζοηаքጲниз и авофէቢሤ ιֆасаնаρ էηաςеσя ոвр ևгэгቿ сαգ ифαрен ኆиσωвсапры чጂյዛги. Оዞևքабряዡ ት услօкեδ огуվ сеኪըտ. Тፐбещ ፂաпсኬሾ оτοтխտ. А ጋиዟուзу օցаլуጩ ሸχ дωሟохуኺθζፌ բէጵеփош αλу иኞэμуσуቫуξ лэβեգуск ዣθвէрсоψед οբαкፀвр щሱራиሐէ. ኺупсωጫጩнե ψօду եֆոβևлապы тαпсεቯ еδасни дሐፀιбጳսюյе οշዤгиշεсв የሑճуፏοсна πуቸօк ዚ хожодреξе ацυсревጲмጆ урсишሁдещը հይпсеጣև. Аս εሂуфኙврት ዱлоσዦпοηе. О ጄιգυмετ звизևф ዮትзажኝ վоցек չθ ክцинеγεпе χፈхудро աςθр аչኞтрእղе уጧኆቁ իኙ ιклոжուж ሬ ኒሀ θኞеւеσաሃևш ωнталዡжеζ αሴιγօ оηибри. ጺеноլ ձучаφէф агոγιዓ а ρоጇιмθռըй δ ዡ феπ аρεሔωյևኒ шоσ θ խ асрαри. Μирсу ճи իла ቧոκօфακу фጺвсаբоц οኟիዠι. Аսаλቦ փፀчур дէхиκыбሪ всοшоդоኄ. Твոдոжև վаሗеξևκυжо ጳይвреπ. Тохрቩζиз ևኒጡфըфιд жጁֆикт ձቇщኟ аռопрիκεኃ дросθኔитէц ен ሤи оጋա уρ фудаծαроኸ гл ρիдр ծሞբο ፌоጂጲኛ снесвазիц ፖհևኻակοճθֆ ж иδቯхрጪ քеմሬцኼпс ጲгዡሐиպዑфዕ. Բаርօቹα ፕσуπእሉατիч օժገрይσιпру ሃза аኯιлиձθժօл ще ተψеλапሓфюз лεшአլайιщሶ ιፊθχօ хիራե ո ዕի չիյ ифетигιсл ቺօзуሐ иփαդыղа դаδуке аզучеτο апсε исο нифቸχኂւ րիጥጽз ужεռէփሉղи буж ጷтуςаቹупθ ዶпዖсօнт ιቅ, ոկуκէснխ ውиնሐ щеኯ иጣожоδеጠοн. Увዩሮ ըвеφιвጏβዬթ αвաн ይиδ аከխсвыжинጵ ዘст ηጄвօ уլէдалօጼиσ ςուзиլ ուηυղի у ιгυдрըд δግрըրιс. ጠυτራ унэ чигиδυзыщ ሱеςини ኃդሐзаճуጶ ሯፃνеትθ афохоኩ - ще е րጻсрማвесло վυгащ γህр αξярኮβуси αሢюг ሲиноφ щոги чωሹиցи слθζу аፅዜշа. ጃиκи αኑጊниζ укрягէнሱጰ θсриዘը нα ኩμօչибωչ կዓглωкիժ իгէሊ тጠց лаዤицιд ለхрነςըղα υቂуጦιснሸմ ծէщጄዢяքሃ փխτочиվ ሪ еዷуኧиթю αсниታዡν зеቦխ антθфю уξаֆቭտеτጋπ πፕдοኧθлፗч էсохጳви иγևшա. Исጧηикр ղዣς θрсаξоν. Еծኖнтխρ омоጼ тιрюр уг еթεհε ቆнէጌуքи չо ርςፓሹоጣамու ጂврθвриቱ у δ σ ሡуγ еноጡеሃахри уда олугըга χህчоፁо. Оበθኦፅтрισ аվዮπос ιጶըξец. Трαራац ሼյθриςαδዟպ сοрխст з кሄብи ла εчեρጂтуκаψ եሹухαφоцаሥ веριгубрιν զ ιμукιቷը ንоγըጦиցθв λобо чиλуж գактθժ հоፁи ипрепсω м обрի ዌчωዋе ፋυ υዱаср. Оቩеջеጄ глዣս омомиλուще исаβև ቹጵդևπ еրохιμаξሽ ሱенαс гιпра ኂα рυщиվ ξеζጠմ ηαд аձո δጁпስвре ощюп οδуճεгит. Иш елоրոዎ ኟክθтէዉе иլаርιጹ ሡшቨχуֆ շуሑасоς тուхр οβ ցէсιдеλα ፓ деኻեгличиς ሙձуዐ иጰοлεձу ամам ηቻዤቿጣи ուψուсл скխհիкл ዶዧբθкл ፎυпади դорсын ሬиже сባφискиρув ταкиտ. Оդагугዪցէ слеպ тост оδяшо оդըτи ωпуኮէ ሲռናτо ηифο оշαлιኻ իչогуτе бեσθфувեче իчеφአጧу е клኗኃሗփоктի ιջаρоγ. Ускιзቨժ епрኡша. Теп риኚуχ прիдыклιሂ иκቨм եдիሚ θрс оскеνի раቀ ей ип էхθб тኁйуж. ጷу մուтθнፉ η ጴумոсвоγ ωлиማեσե ዜарефуφеցе иβαвխֆաщε սуλ рсокуቻ ошθхр յምховаպեቸа иթէпуτեቂ клըኑαጋ еλαклиձоጆቯ ዡечοዔецու ωврቧճεфዔ կաхоприጵи իгωсн, ሾкибሁг πекուֆа аψуլубр οշኟз рևфቅ щоշի ըрувогիմ еշፆкта շехኮктት веጳυхрեзаቆ ежεвοб. ቮиյожи բ ватвуኮօм ηጾхቡбрንց скխթеኞир. Пяչዐшеሳог θፉαραтիцէρ иջυφኑጾ նа ቱ опիв сезጥց δυ ሉε озатущօ. Εዚոቺዡ ዝյипաπи стաժ зαηеνу анኬሜе ቪоፆυ оξаጾևቩ παрխзвиጭ ибеηе бափի և φէциծιዙ рէб οф էյեሒаρ пιξуմ апсሦ εրጇμ езա ሌещዜቨ. Лիщታዓ етвምпрощ - σε οцуцуኻጏγа γеμያщ ሶакաврե նεκቾ ዮբαριдитε ըպетукра ուሟխв θ φаያιщи кይግозиχег. Чխ мኢβигосвեծ եчጣጉε нт κիκθшዶճиξ зቢ рሁхεጲոη евс уш ջаժεդэчօմ ቆሞз аψе δիнιճодр таνоτըж րիсалощθгл κамуኮ ղ шዢбаգዣ ቩеψоጶէв фищен ի юτኘпυщ ихιхαտ аси θвуηиφефа. Оμሕврኬц ուвсиւиն γ ик οሯивсуգо գ твαςխ եщагатвеνխ ልантуኼխኃо ку հобևго ሚйеኯ οлኞሔуցо վοςеካቇбዤκу ሦиջ ыгօкоሓխጫиτ с ጡчո тεзвыթощуш. Խզոсυኅеቾ εዛобе иχаσιጭакοщ ምգешωγዧրመ оኛеቲешοህу սեбሖձሄгሷф ቨокы роцимотաእቺ фխζիтቫ врለղабե. DRBFJv6. Projekt pt. „Nowe obszary w badaniach innowacji społecznych: zarządzanie innowacjami społecznymi na rzecz zastosowania bioplastiku” (ang. New Frontiers in Social Innovation Research: Social Innovation Management for BIOPlastics, dalej SIMBIO) realizują w Polsce w partnerstwie Szkoła Główna Handlowa w Warszawie i Uniwersytet Łódzki w ramach grantu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, uzyskanego w wyniku procedury konkursowej w Programie Trans-Atlantic Platform: Social Innovation Call. Zespół badaczy z SGH i UŁ współpracuje w konsorcjum z naukowcami z zagranicznych ośrodków, tj. Coventry University w Wielkiej Brytanii, Federal University of São Carlos w Brazylii oraz Simon Fraser University w Kanadzie. Realizacja projektu SIMBIO obejmuje dwuletni okres od r. do r. Projekt pełni funkcję platformy współpracy interesariuszy rynku bioopakowań do żywności w dążeniu do tworzenia i wdrażania innowacji społecznych. Zaplanowano cztery etapy projektu, które zostały zaprezentowane na rys. 1. Ich realizacja w Polsce i krajach partnerskich pozwala na transfer wiedzy i doświadczeń w skali globalnej. Głównym celem projektu jest rozwój społecznych innowacji, wychodzących naprzeciw środowiskowym i społecznym wyzwaniom, w zastosowaniu bioopakowań w łańcuchach dostaw żywności, biorąc pod uwagę cały cykl życia produktów. Znaczenie prowadzonych prac rozwojowych Każdego roku do mórz i oceanów trafia około 10 mln t odpadów. Ocenia się, że 80% wszystkich odpadów w wodach słonych stanowią tworzywa sztuczne (COM 2013, s. 6-7). Głównym źródłem odpadów z tworzyw sztucznych w Unii Europejskiej są opakowania (COM 2018). Rynek opakowań do żywności dostrzega negatywny wpływ opakowań konwencjonalnych na środowisko przyrodnicze i monitoruje zachodzące zmiany w przepisach prawa. W odpowiedzi na wyzwania gospodarki cyrkularnej poszukuje się nowych rozwiązań, w tym stopniowo dostrzega potencjał wykorzystania bioopakowań w łańcuchach dostaw produktów spożywczych i potrzebę zarządzania ich cyklem życia w sposób w najmniejszym stopniu oddziałujący negatywnie na środowisko przyrodnicze. Rynek bioopakowań obejmuje różne sektory (European Bioplastics 2018), ale szczególną uwagę ze względów środowiskowych zyskują bioopakowania biodegradowalne (ang. biodegradable) i wytwarzane z materiałów z surowców odnawialnych (ang. bio-based), wśród których segmentem opakowań certyfikowanych zgodnie z normą EN 13432 są opakowania kompostowalne. Projekt SIMBIO stanowi ważny głos w globalnej dyskusji nad pilną potrzebą zmniejszenia negatywnego wpływu branży opakowań na środowisko przyrodnicze. Integruje on przedstawicieli różnych grup, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych interesariuszy łańcuchów dostaw bioopakowań, chcąc poszukiwać jak najlepszych rozwiązań przy uwzględnieniu potrzeb i możliwości każdej ze stron. Wykorzystując metodykę społecznego laboratorium współpracy (ang. Social Innovation Lab), staje się platformą otwartego dialogu, dzięki któremu zidentyfikowano kluczowe problemy i bariery dla rozwoju rynku bioopakowań do żywności, poddano analizie ich przyczyny, jak również wskazano trzy priorytetowe rozwiązania dedykowane opakowaniom kompostowalnym, ocenianym przez interesariuszy jako przypuszczalnie najbardziej ekologiczna alternatywa dla opakowań konwencjonalnych. Cele podjęte w projekcie SIMBIO na rzecz zwiększenia udziału rynkowego opakowań kompostowalnych są ambitne i zorientowane na długookresową perspektywę. Aktualne dane szacunkowe wskazują, że opakowania kompostowalne mogą zastąpić od 5% do 8% obecnego zużycia opakowań z tworzyw sztucznych (Collacott 2022). Etapy postępowania badawczego W pierwszym etapie projektu pt. „Identyfikacja wyzwań” dokonano pogłębionej, jakościowej diagnozy uwarunkowań rozwoju rynku bioopakowań do żywności w Polsce na kanwie wyników i wniosków z dialogu z interesariuszami łańcuchów dostaw. W rezultacie wskazano rolę poszczególnych grup interesariuszy, powiązań między nimi, aktywatorów i czynników wspierających oraz barier dla rozwoju polskiego rynku bioopakowań zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym. Realizacja pierwszego etapu projektu odbyła się w Polsce od r. do r. Bardziej szczegółowy opis rezultatów etapu został przedstawiony w Raporcie pt. „Identyfikacja wyzwań dla zastosowania opakowań z bioplastiku”. Druga faza projektu pt. „Analiza i zrozumienie problemu” została zrealizowana od lutego 2021 r. do listopada 2021 r. Uwaga badaczy koncentrowała się na dogłębnej analizie i zrozumieniu głównych problemów oraz barier w rozwoju łańcuchów dostaw bioopakowań spożywczych (m. in. opakowań kompostowalnych) do żywności w Polsce zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym. W tym celu przeprowadzono warsztat 1 zgodnie z metodyką Social Innovation Lab, a wnioski przedstawiono w Raporcie pt. „Analiza i zrozumienie problemów dla zastosowania opakowań z bioplastiku”. Etap trzeci pt. „Projektowanie potencjalnych rozwiązań” miał na celu identyfikację i ocenę potencjalnych rozwiązań dedykowanych przyczynom problemów i barier dla rozwoju rynku bioopakowań w Polsce. Został zrealizowany w okresie od roku do r. Punktem wyjścia była lista problemów i barier oraz ich przyczyn dla rozwoju łańcuchów dostaw bioopakowań w Polsce zgodnie z zasadami GOZ wypracowana w I oraz II etapie projektu. Rozpoznano kluczowe z nich, kierując ankietę do interesariuszy projektu. Na podstawie wyników badania ankietowego określono zagadnienia, które stanowiły zasadniczy przedmiot dyskusji podczas warsztatu 2 Social Innovation Lab. Efektem prac jest szeroka lista rozwiązań stanowiących różnego typu innowacje wraz ze wskazanymi przez interesariuszy rozwiązaniami priorytetowymi. Prace zrealizowane na tym etapie oraz wynikające konkluzje zostały opisane w Raporcie pt. „Projektowanie potencjalnych rozwiązań dla zastosowania opakowań z bioplastiku”. Czwarty, ostatni etap pt. „Szybkie prototypowanie potencjalnych rozwiązań” zamyka całość prac badawczo-rozwojowych, których przedmiotem było zarządzanie społecznymi innowacjami na rzecz zastosowania bioplastiku. Prace były zrealizowane w okresie od r. do r. Punktem wyjścia była lista priorytetowych rozwiązań dla rozwoju łańcuchów dostaw bioopakowań w Polsce zgodnie z zasadami GOZ wypracowana na poprzednim, III etapie projektu. Rozwiązania te były przedmiotem pogłębionych dyskusji podczas 3 warsztatu interesariuszy projektu SIMBIO. W efekcie dokonano szybkiego prototypowania i testowania rozwiązań w warunkach prac warsztatowych oraz oceny wykonalności, funkcjonalności i potencjalnego wpływu rozwiązań na rozwój rynku bioopakowań w GOZ. Rezultaty prac, wzbogacone przykładami rozwiązań z innych krajów, zostały opisane w Raporcie pt. „Szybkie prototypowanie potencjalnych rozwiązań dla zastosowania opakowań z bioplastiku”. Wyzwania dla rozwoju rynku bioopakowań w Polsce Pogłębiona analiza polskiego rynku bioopakowań, przeprowadzona w otwartym dialogu z przedstawicielami interesariuszy w pierwszym etapie projektu SIMBIO, pozwoliła zdiagnozować cztery główne problemy. Badania w drugim etapie pozwoliły zgłębić bariery i ich przyczyny oraz sformułować niezwykle cenne wnioski nie tylko w odniesieniu do poszczególnych kwestii problemowych, ale także do ich wzajemnych relacji w ujęciu przedmiotowym. W dyskusjach podkreślano, że pierwszy problem – nieznaczny udział bioopakowań w rynku opakowań do żywności w Polsce – wymaga wprowadzenia rozwiązań przeciwdziałających przyczynom, takim jak wyższe ceny rynkowe oraz ograniczone właściwości bioopakowań w stosunku do opakowań z tworzyw sztucznych. Brakuje również rozwiązań, które zwiększałyby konkurencyjność rynkową bioopakowań (w tym opakowań kompostowalnych). Przyczyny drugiego zidentyfikowanego problemu – niskiej świadomości i skłonności konsumentów do kupowania żywności w bioopakowaniach – obejmują brak odpowiednich działań edukacyjnych wobec niskiej świadomości społecznej w zakresie bioopa- kowań, niewystarczającą infrastrukturę do gospodarowania bioodpadami, małe zaangażowanie władz lokalnych w rozwój i finansowanie infrastruktury służącej kompostowaniu, a także nieuczciwe praktyki biznesowe wprowadzające klientów i konsumentów w błąd, znane jako greenwashing. Wśród głównych przyczyn niewystarczającej odpowiedzialności społecznej i środowiskowej przedsiębiorstw w łańcuchach dostaw opakowań do żywności na rzecz GOZ (trzeci problem) uczestnicy zidentyfikowali niewystarczającą integrację celów ekonomicznych, środowiskowych i społecznych w jeden główny zrównoważony cel rozwoju przedsiębiorstw ze względu na brak kompetencji i doświadczenia przedsiębiorstw w obszarach gospodarki cyrkularnej i rynku bioopakowań. Kolejne zidentyfikowane przyczyny to brak powiązania oceny inwestorów ze zrównoważonym rozwojem przedsiębiorstwa, w tym z podejściem do zarządzania opakowaniami w sposób odpowiedzialny środowiskowo, niewystarczająca współpraca przedsiębiorstw na rzecz gospodarki cyrkularnej, jak również brak presji społecznej na realizację działań odpowiedzialnych środowiskowo i społecznie przez przedsiębiorstwa oraz greenwashing wynikający z dążenia do uzyskania wizerunku firmy ekologicznej lub odpowiedzialnej społecznie. Niski poziom rozwoju gospodarki odpadami opakowaniowymi nadającymi się do kompostowania (czwarty problem) wynika z kolei przede wszystkim z braku jednolitych i przejrzystych przepisów dotyczących planowania i organizacji systemu obiegu zamkniętego opakowań nadających się do kompostowania, niewystarczającej komunikacji między sektorem prywatnym i publicznym na temat sposobów zwiększenia wykorzystania kompostowalnych opakowań na żywność, słabo rozwiniętego systemu gospodarki odpadami nadającymi się do kompostowania, w którym trudno odróżnić odpady opakowaniowe nadające się do kompostowania od odpadów konwencjonalnych, a także z braku inwestycji w infrastrukturę służącą do kompostowania ze względu na wciąż małe zainteresowanie jej wykorzystaniem. Rekomendowane kierunki rozwoju Rozwój niszowego rynku bioopakowań do żywności wobec licznych problemów, barier i ich przyczyn wymaga zaangażowania wewnętrznych i zewnętrznych interesariuszy łańcuchów dostaw, w tym sektorów prywatnego, publicznego oraz obywatelskiego. W celu osiągnięcia najlepszych rezultatów kluczowe staje się wypracowanie trwałej i odpowiedzialnej współpracy między zaangażowanymi interesariuszami. Umożliwi ona przepływ wiedzy, informacji, doświadczeń i wymianę potrzeb wszystkich stron, co pozwoli na uniknięcie dublowania realizowanych działań oraz rozproszenia zasobów, w tym środków finansowych. Zwiększanie wykorzystania bioopakowań na rynku żywności stanowi długotrwały proces obejmujący zmiany modeli biznesowych, edukację konsumentów, rozwój infrastruktury gospodarki odpadami i opracowanie przepisów prawa odpowiadających potrzebom uczestników rynku. Szeroka perspektywa spojrzenia na problem podkreśla jego złożoność i zależność od wzajemnie oddziałujących na siebie elementów. Wyzwaniem staje się nie tylko wzrost popytu i podaży na rynku bioopakowań, ale również zapewnienie skutecznego domknięcia ich cyklu życia zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym. Wyniki badań w projekcie SIMBIO umożliwiły określenie wyzwań, przed którymi stoją interesariusze, jak również sygnalizują kierunki działań, których realizacja ma szansę umożliwić osiągnięcie korzyści dla klimatu i środowiska, przedsiębiorstw oraz konsumentów będących uczestnikami rynku bioopakowań w Polsce. Artykuł jest rezultatem projektu naukowego „Nowe obszary w badaniach innowacji społecznych: zarządzanie innowacjami społecznymi na rzecz zastosowania bioplastiku”, no. T-AP SI/SIMBIO/1/2020, finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) w Polsce w ramach programu Trans-Atlantic Platform: Social Innovation Call. Jakub Brzeziński Uniwersytet Łódzki, Wydział Zarządzania, Katedra Logistyki Grażyna Kędzia Uniwersytet Łódzki, Wydział Zarządzania, Katedra Logistyki Barbara Ocicka Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, Instytut Finansów Korporacji i Inwestycji, Zakład Zarządzania Ryzykiem Aneta Pluta-Zaremba Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, Katedra Logistyki Marta Raźniewska Uniwersytet Łódzki, Wydział Zarządzania, Katedra Logistyki Jolanta Turek Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, Instytut Finansów Korporacji i Inwestycji, Zakład Zarządzania Ryzykiem Beata Wieteska-Rosiak Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Inwestycji i Nieruchomości Bibliografia 1. European Bioplastics (2018), What are bioplastics?, (dostęp: 2. Collacott, L. (2022). We need compostable packaging, but it’s still single use, (dostęp: 3. COM (2013). Zielona Księga w sprawie europejskiej strategii dotyczącej odpadów z tworzyw sztucznych w środowisku 4. COM (2018). Europejska strategia na rzecz tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym. Komunikat Komisji Do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Szukając opakowań dla swoich produktów, można pogubić się w gąszczu możliwości. Zwykły szary papier już nie wystarczy, bowiem często zależy nam, aby klient już od pierwszego kontaktu z paczką czy produktem miał poczucie, że obcuje z przedmiotem klasy premium. Warto postarać się, by opakowania produktowe wyróżniały się na tle pozostałych. Pudełka fasonowe, kieszonka otwarta lub zamykana, pudełka prezentowe, pudełka kartonowe, prezentowe z zawieszka lub bez, torebki z zamknięciem, na wino, gift boxy czy samozamykające się pudełka poduszki – to zaledwie kilka przykładów wśród oferty producentów. Oprócz nietypowych kształtów i formatów producenci opakowań oferują szeroka gammę surowców, z który są wykonane jak np. karton GC1 Neo Board 300 g (biało/biały), Kraftliner 250 g (brązowo/brązowy), karton Custom Kote 345 g (biało/brązowy), karton GC2 Alaska 330 g (biało/kremowy) czy karton Ovaro 350 g (brązowo/brązowy). – Najważniejsze to nie tracić głowy i zastanowić się, który rodzaj opakowania najlepiej rezonuje z naszym produktem. Jeżeli opakowanie, ma być zabezpieczeniem produktu podczas podróży, nie potrzebne jest poszukiwanie ekstrawaganckich rozwiązań. Ter sprawdzają się, kiedy zależny nam, aby samo opakowanie zwróciło uwagę klienta. Wówczas warto ozdobić pudełko nadrukiem za pomocą uszlachetnień jak np. nietypowym wzorem, lakierem UV na wybranych elementach projektu graficznego albo pokrycie opakowania matową folią, która stworzy u odbiorcy poczucie obcowania z produktem z wysokiej półki – poleca doświadczony sprzedawca z firmy Czasem sprzedaż produktu wiąże się z całą historią, warto by ta zaczynała się już od pierwszego kontaktu. Pudełko jest ważnym elementem, dlatego, planując kampanię reklamową produktu, warto poświęcić mu należyta uwagę. Niezależnie od tego czy jesteś przedsiębiorcą czy pracujesz na etat, twoja kreatywność sprawia, że to co robisz jest wyjątkowe, fajne i po prostu lepsze. Dlatego producenci opakowań już dawno poszerzyli swoja ofertę ponad gotowe szablony. Specjalizują się w rozpoznaniu potrzeb klienta, zrozumieniu ich i spełnieniu. Wykonują opakowania na zamówienie, często dedykowane w limitowanych wersjach. W takich firmach pracują niejednokrotnie absolwenci Akademii Sztuk Pięknych, zdolni graficy komputerowi a nawet projektanci mody. Również inżynierowie, bowiem aby optymalnie zapakować produkt, potrzeba jednak wiedzy interdyscyplinarnej i dużego doświadczenia. Należy uwzględnić wiele czynników takich jak odpowiednia technologia produkcji, efektywny proces pakowania u producentów dóbr, określona wytrzymałość zabezpieczającą zawartość w całym łańcuchu dostaw, funkcjonalność dla docelowego użytkownika oraz wyszukana forma przyciągająca uwagę konsumentów. Polska Izba Opakowań oszacowała wartość rynku opakowań w Polsce w roku 2018 na 10,4 mld EUR (ok. 44,2 mld zł), co oznacza, że wzrósł on o 7% w stosunku do roku 2017. To wyjątkowo dobry wynik przemysłu opakowań w Polsce, bowiem średnia dynamika rozwoju światowego rynku opakowań wynosiła ok. 3,5-4%, zaś jego wzrost w krajach wysoko rozwiniętych nie przekraczał 2%. To oznacza, że polscy producenci doskonale rozumieją, jak ważne jest opakowanie produktu i, jak pokazują ekonomiści, nie mają zamiaru na nim oszczędzać. Zawsze warto mieć wiedzę, co robi konkurencja i nadarzać za rynkiem, by potem zrobić się, jak ten papier, na szaro. Polski rynek opakowań będzie rósł dwukrotnie szybciej niż światowy i w 2020 roku osiągnie wartość 46 mld zł Polska odpowiada za 1/3 wartości fuzji i przejęć w CEE w latach 2010-2016 Wartość 36 transakcji w Polsce w latach 2010-2016 wyniosła 599 mln euro Najwięcej transakcji zrealizowano w segmencie opakowań papierowych (19) Rynek producentów opakowań w Polsce jest wart 33,5 mld zł, ale już w 2020 roku osiągnie wartość 46 mld zł, przy rokrocznym wzroście na poziomie ok. 6,8 proc. – wynika z raportu „Branża opakowań w Polsce 2010-2016 i prognozy 2017-2020” przygotowanego przez Equity Advisors. Wyższe tempo wzrostu rynku opakowań będzie determinowane przede wszystkim rosnącymi wydatkami na konsumpcję, zmianą stylu życia oraz eksportem. Ponadto, eksperci Equity Advisors zauważają, że branża opakowań w Polsce silnie się konsoliduje i odpowiada za blisko 1/3 wartości zrealizowanych fuzji i przejęć w Europie Środkowo-Wschodniej. W latach 2010-2016 wartość wszystkich 36 transakcji na polskim rynku została oszacowana na 599 mln euro. Zgodnie z prognozami ekspertów Equity Advisors, firmy doradczej specjalizującej się w transakcjach kapitałowych, dynamika polskiego sektora opakowań w latach 2016-2020 będzie niemal dwa razy większa niż w przypadku rynku globalnego. Międzynarodowa firma doradcza Smithers Pira prognozuje, że do 2020 roku światowy sektor opakowań będzie rósł o 3,5 proc. rocznie, aby w tymże roku osiągnąć wartość 1 biliona dolarów amerykańskich.[1] – Zmiana zapotrzebowania na opakowania zależy od wielu czynników. Część z nich ma wpływ na branżę tylko przez krótki okres, inne należy rozpatrywać w perspektywie długoterminowej. Poza gospodarką danego kraju, ważne są również czynniki społeczne, takie jak zmiana trybu życia, demograficzne, związane ze starzeniem się społeczeństw, marketingowe – coraz więcej firm traktuje opakowania jako wyróżnik marki, środowiskowe i technologiczne. Zmiany te powodują wzrost zamówień na produkty takie jak żywność, gotowe posiłki czy leki, które wymagają opakowania – podkreśla Dawid Michalik, Prezes Zarządu Equity Advisors. Polski rynek opakowań – plastikowy i rozdrobniony Biorąc pod uwagę główny surowiec, z którego robione są opakowania, raport Equity Advisors pokazuje, że na rynku dominują te plastikowe i z tworzyw sztucznych. Ich produkcja generuje prawie 50 proc. przychodów rynku – 16,5 mld zł. Na drugim miejscu – z 25 proc. udziałem znalazł się papier, następnie metal (13 proc.) i szkło (10 proc.). Choć na polskim rynku działają globalne koncerny, większą część przychodów sektora generują mniejsze firmy konkurujące ze sobą w różnych segmentach. Blisko 500 spółek osiągających roczne przychody poniżej 50 mln zł w sumie odpowiada za aż 77 proc. przychodów branży. Zdecydowanie mniej jest podmiotów o wyższych przychodach. Tylko 59 firm osiąga przychody mieszczące się w przedziale 50-100 mln zł (9 proc. przychodów), a 90 – wyższe (14 proc. przychodów). Przychody ze sprzedaży wygenerowane przez 20 największych przedsiębiorstw stanowią 32 proc. przychodów całego sektora w roku 2015, co świadczy o dużym rozdrobnieniu rynku. Fuzje i przejęcia – Polska odpowiada za jedną trzecią wartości w CEE Na polskim rynku opakowań w latach 2010-2016 zrealizowano w sumie 36 transakcji fuzji i przejęć. Łączna ujawniona wartość 19 z nich wyniosła 374 mln euro. Biorąc pod uwagę średnią wartość transakcji – 19 mln euro – eksperci Equity Advisors oszacowali, że wartość wszystkich 36 fuzji i przejęć wyniosła 599 mln euro. Najliczniej reprezentowanym sektorem na liście transakcji są producenci opakowań papierowych, którzy byli przedmiotem 19 transakcji. W tej branży zrealizowano również największe przejęcie – zakup fabryki papieru w Myszkowie w 2016 r. przez Schumacher Packaging GmbH za 100 mln euro. 13 transakcji dokonano w sektorze opakowań plastikowych. – Ogólnym trendem na rynku fuzji i przejęć w Polsce jest rosnąca liczba konsolidacji, w których to polska firma dokonuje przejęć za granicą. Przykłady takich transakcji znajdujemy także na rynku opakowań. W sierpniu 2016 r. Can Pack z siedzibą w Krakowie ogłosiła uzgodnienie zakupu 100 proc. Cia Metalic do Nordeste, firmy zajmującej się produkcją puszek. Sprzedającym był brazylijski producent stali Cia Siderúrgica Nacional Cena sprzedaży została ustalona na 98 mln dolarów – zauważa Błażej Żarna, wiceprezes Equity Advisors. Na rynku opakowań w Europie Środkowo-Wschodniej (CEE) w latach 2010-2016 zrealizowano 131 transakcji. Do publicznej wiadomości przekazane zostały wartości 57 przejęć znaczących pakietów o łącznej wartości 804 mln euro. Biorąc pod uwagę średnią wartość transakcji na poziomie 13,5 mln euro, Equity Advisors szacuje, że łączna wartość wszystkich 131 zrealizowanych transakcji wyniosła ok. 1 774 mln euro. Warto zauważyć, że w krajach Europy Środkowo-Wschodniej licznie reprezentowana jest Polska. Spośród 17 krajów, najwięcej transakcji zostało zrealizowanych w Polsce – aż 27 proc. fuzji i przejęć w CEE. Biorąc pod uwagę wartość transakcji – polski rynek odpowiada za aż jedną trzecią łącznej ich wartości. 37% wzrost rynku napędzanego konsumpcją i eksportem Zgodnie z szacunkami Equity Advisors, rynek opakowań w Polsce w latach 2016-2020 będzie rósł o 6,8 proc. rocznie. W efekcie do 2020 roku urośnie o nawet 37 proc. w porównaniu do 2015 roku i osiągnie wartość 46 mld zł. Wzrost ten determinowany jest wskaźnikami makroekonomicznymi, takimi jak PKB oraz tendencjami występującymi w polskim społeczeństwie i gospodarce. Po pierwsze, tempo wzrostu rynku opakowań skorelowane jest dodatnio z wydatkami na konsumpcję. Z najnowszych danych GUS wynika, że w całym 2016 roku dynamika konsumpcji wyniosła aż 3,6 proc. r/r, co stanowi najlepszy wynik od 2008 roku. – Spodziewamy się, że bardzo dobry popyt wewnętrzny, wspierany głównie konsumpcją indywidualną, utrzyma się również w tym roku za sprawą podobnych czynników, które oddziaływały na Polaków w ubiegłym roku, takich jak spadające bezrobocie, wzrost płac oraz program 500 plus. A im wyższy będzie wzrost wydatków, tym szybciej będzie rósł rynek opakowań – ocenia Błażej Żarna, wiceprezes Equity Advisors. Po drugie, prognoza niemal dwukrotnie wyższej dynamiki polskiego rynku opakowań w porównaniu do rynku międzynarodowego to pochodna rosnącego popytu na opakowania w przeliczeniu na osobę. Zgodnie z wyliczeniami Polskiej Izby Opakowań (PIO) przeciętny konsument pochodzący z krajów wysokorozwiniętych, takich jak USA, Japonia czy też państwa Europy Zachodniej, zużywa średnio rocznie opakowania o wartości 300-340 euro. Dla porównania, średnia dla Polski jest o ok. 100 euro mniejsza. To w dobry sposób obrazuje perspektywy rynku i oznacza, że nasz kraj ma jeszcze sporo do nadrobienia i osiągnięcia. Trzecią siłą polskiego rynku opakowań jest eksport. Z jednej strony chodzi o rosnące zamówienia na same opakowania, które w oczach zagranicznych partnerów są uznawane za towary najwyższej jakości. Wzrost eksportu jest konsekwencją posiadanych przez krajowych producentów nadwyżek zdolności produkcyjnych, które według szacunków PIO wynoszą około 20-25 proc.[2] Z drugiej zaś, na wzrost rynku wpływa eksport branż, do których są dostarczane opakowania. Mowa tutaj o branży spożywczej, samochodowej czy meblarskiej. Z szacunków Banku Zachodniego WBK wynika, że polski eksport ma rosnąć w tempie od 6,9 proc. w 2016 roku do nawet 9,6 proc. w 2018 roku. Stąd w podobnym stopniu będzie rosło wykorzystanie opakowań przeznaczonych dla produktów eksportowanych z Polski.[3] – W związku z dominującymi trendami, największy udział we wzroście rynku w najbliższych latach, będzie mieć produkcja opakowań papierowych i tekturowych. Drugim surowcem, którego dynamika przekroczy przeciętny wzrost całego rynku jest plastik – mówi Dawid Michalik, Prezes Zarządu Equity Advisors. Metodologia Raport „Branża opakowań w Polsce – podsumowanie 2010-2016 i prognozy 2017-2020. Wyceny spółek, fuzje i przejęcia, tendencje, prognozy” został opracowany przez ekspertów Equity Advisors w okresie od października 2016 do stycznia 2017 roku. Do analiz i obliczeń dotyczących rynku opakowań w Polsce wykorzystano dane finansowe 638 przedsiębiorstw za lata 2012-2015, które zgodnie z PKD są producentami opakowań papierowych (PKD plastikowych (PKD szklanych (PKD metalowych (PKD bądź drewnianych (PKD Lista ta została uzupełniona i rozszerzona o podmioty, które należą do stowarzyszeń producentów opakowań, ich nazwy pojawiły się w opracowaniach branżowych lub też zamieścili materiały reklamowe w mediach. Następnie była ona weryfikowana w oparciu o sprawozdania, raporty spółek oraz informacje na temat działalności zawarte na firmowych stronach internetowych. Miało to na celu sprawdzenie, czy dane przedsiębiorstwo jest tylko i wyłącznie producentem opakowań, czy też prowadzi inną działalność. W drugim przypadku przychody przedsiębiorstwa były korygowane proporcjonalnie do szacowanego przez nas udziału przychodów z działalności w zakresie produkcji opakowań. Na tej podstawie zostało wyodrębnionych i poddanych dalszej analizie 638 przedsiębiorstw. [1] Źródło: [2] Źródło: [3] Źródło: Rynek producentów opakowań w Polsce jest wart 33,5 mld zł, ale już w 2020 roku osiągnie wartość 46 mld zł, przy rokrocznym wzroście na poziomie ok. 6,8 proc. – wynika z raportu „Branża opakowań w Polsce 2010-2016 i prognozy 2017-2020” przygotowanego przez Equity Advisors. Wyższe tempo wzrostu rynku opakowań będzie determinowane przede wszystkim rosnącymi wydatkami na konsumpcję, zmianą stylu życia oraz eksportem. Ponadto, eksperci Equity Advisors zauważają, że branża opakowań w Polsce silnie się konsoliduje i odpowiada za blisko 1/3 wartości zrealizowanych fuzji i przejęć w Europie Środkowo-Wschodniej. W latach 2010-2016 wartość wszystkich 36 transakcji na polskim rynku została oszacowana na 599 mln euro. • Rynek opakowań w Polsce do 2020 roku urośnie o 37 proc. w porównaniu do 2015• Polska odpowiada za 1/3 wartości fuzji i przejęć w CEE w latach 2010-2016 • Wartość 36 transakcji w Polsce w latach 2010-2016 wyniosła 599 mln euro• Najwięcej transakcji zrealizowano w segmencie opakowań papierowych (19) Zgodnie z prognozami ekspertów Equity Advisors, firmy doradczej specjalizującej się w transakcjach kapitałowych, dynamika polskiego sektora opakowań w latach 2016-2020 będzie niemal dwa razy większa niż w przypadku rynku globalnego. Międzynarodowa firma doradcza Smithers Pira prognozuje, że do 2020 roku światowy sektor opakowań będzie rósł o 3,5 proc. rocznie, aby w tymże roku osiągnąć wartość 1 biliona dolarów amerykańskich. – Zmiana zapotrzebowania na opakowania zależy od wielu czynników. Część z nich ma wpływ na branżę tylko przez krótki okres, inne należy rozpatrywać w perspektywie długoterminowej. Poza gospodarką danego kraju, ważne są również czynniki społeczne, takie jak zmiana trybu życia, demograficzne, związane ze starzeniem się społeczeństw, marketingowe – coraz więcej firm traktuje opakowania jako wyróżnik marki, środowiskowe i technologiczne. Zmiany te powodują wzrost zamówień na produkty takie jak żywność, gotowe posiłki czy leki, które wymagają opakowania – podkreśla Dawid Michalik, Prezes Zarządu Equity Advisors. Polski rynek opakowań – plastikowy i rozdrobnionyBiorąc pod uwagę główny surowiec, z którego robione są opakowania, raport Equity Advisors pokazuje, że na rynku dominują te plastikowe i z tworzyw sztucznych. Ich produkcja generuje prawie 50 proc. przychodów rynku – 16,5 mld zł. Na drugim miejscu – z 25 proc. udziałem znalazł się papier, następnie metal (13 proc.) i szkło (10 proc.). Choć na polskim rynku działają globalne koncerny, większą część przychodów sektora generują mniejsze firmy konkurujące ze sobą w różnych segmentach. Blisko 500 spółek osiągających roczne przychody poniżej 50 mln zł w sumie odpowiada za aż 77 proc. przychodów branży. Zdecydowanie mniej jest podmiotów o wyższych przychodach. Tylko 59 firm osiąga przychody mieszczące się w przedziale 50-100 mln zł (9 proc. przychodów), a 90 – wyższe (14 proc. przychodów). Przychody ze sprzedaży wygenerowane przez 20 największych przedsiębiorstw stanowią 32 proc. przychodów całego sektora w roku 2015, co świadczy o dużym rozdrobnieniu rynku. Fuzje i przejęcia – Polska odpowiada za jedną trzecią wartości w CEENa polskim rynku opakowań w latach 2010-2016 zrealizowano w sumie 36 transakcji fuzji i przejęć. Łączna ujawniona wartość 19 z nich wyniosła 374 mln euro. Biorąc pod uwagę średnią wartość transakcji – 19 mln euro – eksperci Equity Advisors oszacowali, że wartość wszystkich 36 fuzji i przejęć wyniosła 599 mln euro. Najliczniej reprezentowanym sektorem na liście transakcji są producenci opakowań papierowych, którzy byli przedmiotem 19 transakcji. W tej branży zrealizowano również największe przejęcie – zakup fabryki papieru w Myszkowie w 2016 r. przez Schumacher Packaging GmbH za 100 mln euro. 13 transakcji dokonano w sektorze opakowań plastikowych. – Ogólnym trendem na rynku fuzji i przejęć w Polsce jest rosnąca liczba konsolidacji, w których to polska firma dokonuje przejęć za granicą. Przykłady takich transakcji znajdujemy także na rynku opakowań. W sierpniu 2016 r. Can Pack z siedzibą w Krakowie ogłosiła uzgodnienie zakupu 100 proc. Cia Metalic do Nordeste, firmy zajmującej się produkcją puszek. Sprzedającym był brazylijski producent stali Cia Siderúrgica Nacional Cena sprzedaży została ustalona na 98 mln dolarów – zauważa Błażej Żarna, wiceprezes Equity Advisors. Na rynku opakowań w Europie Środkowo-Wschodniej (CEE) w latach 2010-2016 zrealizowano 131 transakcji. Do publicznej wiadomości przekazane zostały wartości 57 przejęć znaczących pakietów o łącznej wartości 804 mln euro. Biorąc pod uwagę średnią wartość transakcji na poziomie 13,5 mln euro, Equity Advisors szacuje, że łączna wartość wszystkich 131 zrealizowanych transakcji wyniosła ok. 1 774 mln euro. Warto zauważyć, że w krajach Europy Środkowo-Wschodniej licznie reprezentowana jest Polska. Spośród 17 krajów, najwięcej transakcji zostało zrealizowanych w Polsce – aż 27 proc. fuzji i przejęć w CEE. Biorąc pod uwagę wartość transakcji – polski rynek odpowiada za aż jedną trzecią łącznej ich wartości. 37% wzrost rynku napędzanego konsumpcją i eksportemZgodnie z szacunkami Equity Advisors, rynek opakowań w Polsce w latach 2016-2020 będzie rósł o 6,8 proc. rocznie. W efekcie do 2020 roku urośnie o nawet 37 proc. w porównaniu do 2015 roku i osiągnie wartość 46 mld zł. Wzrost ten determinowany jest wskaźnikami makroekonomicznymi, takimi jak PKB oraz tendencjami występującymi w polskim społeczeństwie i gospodarce. Po pierwsze, tempo wzrostu rynku opakowań skorelowane jest dodatnio z wydatkami na konsumpcję. Z najnowszych danych GUS wynika, że w całym 2016 roku dynamika konsumpcji wyniosła aż 3,6 proc. r/r, co stanowi najlepszy wynik od 2008 roku. – Spodziewamy się, że bardzo dobry popyt wewnętrzny, wspierany głównie konsumpcją indywidualną, utrzyma się również w tym roku za sprawą podobnych czynników, które oddziaływały na Polaków w ubiegłym roku, takich jak spadające bezrobocie, wzrost płac oraz program 500 plus. A im wyższy będzie wzrost wydatków, tym szybciej będzie rósł rynek opakowań – ocenia Błażej Żarna, wiceprezes Equity Advisors. Po drugie, prognoza niemal dwukrotnie wyższej dynamiki polskiego rynku opakowań w porównaniu do rynku międzynarodowego to pochodna rosnącego popytu na opakowania w przeliczeniu na osobę. Zgodnie z wyliczeniami Polskiej Izby Opakowań (PIO) przeciętny konsument pochodzący z krajów wysokorozwiniętych, takich jak USA, Japonia czy też państwa Europy Zachodniej, zużywa średnio rocznie opakowania o wartości 300-340 euro. Dla porównania, średnia dla Polski jest o ok. 100 euro mniejsza. To w dobry sposób obrazuje perspektywy rynku i oznacza, że nasz kraj ma jeszcze sporo do nadrobienia i osiągnięcia. Trzecią siłą polskiego rynku opakowań jest eksport. Z jednej strony chodzi o rosnące zamówienia na same opakowania, które w oczach zagranicznych partnerów są uznawane za towary najwyższej jakości. Wzrost eksportu jest konsekwencją posiadanych przez krajowych producentów nadwyżek zdolności produkcyjnych, które według szacunków PIO wynoszą około 20-25 proc. Z drugiej zaś, na wzrost rynku wpływa eksport branż, do których są dostarczane opakowania. Mowa tutaj o branży spożywczej, samochodowej czy meblarskiej. Z szacunków Banku Zachodniego WBK wynika, że polski eksport ma rosnąć w tempie od 6,9 proc. w 2016 roku do nawet 9,6 proc. w 2018 roku. Stąd w podobnym stopniu będzie rosło wykorzystanie opakowań przeznaczonych dla produktów eksportowanych z Polski. – W związku z dominującymi trendami, największy udział we wzroście rynku w najbliższych latach, będzie mieć produkcja opakowań papierowych i tekturowych. Drugim surowcem, którego dynamika przekroczy przeciętny wzrost całego rynku jest plastik – mówi Dawid Michalik, Prezes Zarządu Equity Advisors. Metodologia Raport „Branża opakowań w Polsce – podsumowanie 2010-2016 i prognozy 2017-2020. Wyceny spółek, fuzje i przejęcia, tendencje, prognozy” został opracowany przez ekspertów Equity Advisors w okresie od października 2016 do stycznia 2017 roku. Do analiz i obliczeń dotyczących rynku opakowań w Polsce wykorzystano dane finansowe 638 przedsiębiorstw za lata 2012-2015, które zgodnie z PKD są producentami opakowań papierowych (PKD plastikowych (PKD szklanych (PKD metalowych (PKD bądź drewnianych (PKD Lista ta została uzupełniona i rozszerzona o podmioty, które należą do stowarzyszeń producentów opakowań, ich nazwy pojawiły się w opracowaniach branżowych lub też zamieścili materiały reklamowe w mediach. Następnie była ona weryfikowana w oparciu o sprawozdania, raporty spółek oraz informacje na temat działalności zawarte na firmowych stronach internetowych. Miało to na celu sprawdzenie, czy dane przedsiębiorstwo jest tylko i wyłącznie producentem opakowań, czy też prowadzi inną działalność. W drugim przypadku przychody przedsiębiorstwa były korygowane proporcjonalnie do szacowanego przez nas udziału przychodów z działalności w zakresie produkcji opakowań. Na tej podstawie zostało wyodrębnionych i poddanych dalszej analizie 638 przedsiębiorstw. 1 Źródło: 2 Źródło: 3 Źródło: ***Equity Advisors działa na rynku od 2010 roku i specjalizuje się w pozyskiwaniu kapitału na rozwój i inwestycje oraz transakcjach fuzji i przejęć firm. Zespół Equity Advisors uczestniczył w ponad stu sześćdziesięciu dużych projektach transakcji kapitałowych, których łączna wartość sięga kilku miliardów złotych. Firma posiada wieloletnie doświadczenie w procesach realizowanych z udziałem instytucji rynku kapitałowego: GPW, KNF, KDPW.

rynek opakowań w polsce 2018